5 Oppvekst

Rammeområde 5 oppvekst omfattar barnehage, grunnskule og vaksenopplæring. Barnehagane og skulane i Giske kommune gir gode oppvekstvilkår for barn og unge. Vi har to kommunale barnehagar og fem grunnskular som alle er sjølvstendige resultateiningar. Det er skulefritidsordning – SFO – ved alle barneskulane. I tillegg har avdelinga ansvar for finansiering og oppfølging av seks private barnehagar. Spesialpedagogisk team har ansvaret for hjelp til barn med behov for spesialpedagogiske tiltak i førskulealder. For vaksenopplæringa kjøper kommunen tenester frå Hareid kommune.

• Sterkt redusert saksbehandlingskapasitet i stab oppvekst kombinert med store og tunge prosjekt, t.d. skulestruktur, fagfornyinga og prosjekt for å redusere spesialundervisning.
• Arbeid med å realisere ny struktur i oppvekst.
• Fagfornyinga fordrar samla innsats rundt det pedagogiske utviklingsarbeidet i skulane, alle tilsette skal vere med i prosessane.
• Levere tenester i tråd med lærarnorm, lov og forskrift.
• Sikre gode overgangar mellom barnehage og skule.
• Talet på elevar som får spesialundervisning er redusert, men er framleis høgare enn ønskjeleg. Arbeidet med å flytte fokus frå spesialundervisning til tilpassa opplæring må halde fram.
• Gjennomføre og realisere programmet "På sporet" i alle skulane for å forebygge lese- og skrivevanskar hjå elevane.
• Arbeide for å hente ut auka læringsutbytte gjennom digitalisering.
• Vidareføre arbeidet med TALK-prosjektet, sosiale læreplanar for menneske med høgtfungerande autismespekterforstyrring i samarbeid med helse og omsorgssektoren.

Demografimodellar utarbeidde av SSB (Statistisk sentralbyrå) og KS (Kommunenes Sentralforbund) tyder på at folketalet i Giske vil auke frå knapt 8.500 i 2020 til knapt 9.200 i 2030. I same perioden viser prognosen at talet på barn i førskulealder vil gå ned. Talet på barn i grunnskulealder vil auke noko i perioden. Tabellen nedanfor er basert på SSB sitt hovudalternativ med middels nasjonal vekst (MMMM).

Tenesteområde 2110 Førskule og private barnehagar

Dei private barnehagane blir finansierte av kommunen på lik linje med dei kommunale. Tilskot til private er basert på kostnader i kommunale barnehagar to år tilbake med indeksregulering og justerte pensjonsutgifter. Stykkprisen for 2021 er førebels utrekna til kr 197 125/ kr 201 669 per barn under tre år og kr 91 846/kr 94 370 per barn over tre år. Det er ulike satsar for enkeltståande barnehagar og barnehagar i kjede. Satsane blir endeleg justerte når faktorar er vedtekne i statsbudsjettet. Sum drifts- og kapitaltilskot blir betalt ut frå barnetal per 15.12.2020.

Dei to kommunale barnehagane har om lag 60 barn kvar, avhengig av samansetjing av barnegruppa. Vigra barnehage ligg på Roald og organiserer barna i fire avdelingar, medan Giske barnehage blei slått saman med Giske skule til eit oppvekstsenter i 2014. Giske har i dag fire avdelingar.

Nesten 8 av 10 barnehagebarn går i privat barnehage. To av barnehagane har utvida formålsparagraf: Daggry barnehage på Valderøya og Tryggheim på Godøya. På Valderøya har barnehagekonsernet Gnist Barnehager AS to barnehagar, Gnist Nordstrand og Gnist Sætra. Skjong barnehage og Myra barnehage er foreldreeigde.

Giske kommune har i dag tre reine barneskular: Vigra skule, Valderøy barneskule og Giske oppvekstsenter avd. skule, ein kombinert skule (1-10) på Godøya og ein rein ungdomsskule (8-10) på Valderøya. Kommunestyret har vedteke at ungdomstrinnet skal samlast på på ein skule under namnet Giske ungdomsskule. Vi vil då ha fire reine barneskular og ein rein ungdomsskule.

I 2019 var kostnaden per elev 120.517 kroner. For kommunegruppe 10 var snittkostnaden 117.514 kroner. Landssnittet låg på 118.056 kroner, snittet for Møre og Romsdal var 123,130 kroner. Jf. Kostra.

I 2020 har skulane gjort betydelege sparetiltak. Talet på årstimar til undervisningspersonale er redusert med ca. 5,9 %, eller nesten 4600 timar. Dette er gjort på kort tid og medfører derfor at vi på nokre område ikkje klarer å oppfylle lovpålagde tenester - sjå nedanfor.

Giske kommune har har alltid vore langt framme når det gjeld digitalisering i skulesektoren. Vi har no innført nettbrett i skulen - alle elevane har kvart sitt nettbrett. I samband med dette blei det gjennomført eit grundig opplæringsprogram for både leiing og tilsette.

Gjennom prosjektet TALK fokuserer vi på elevar som er diagnostisert med ASF-H (Autismespekterforstyrring, høgtfungerande, tidlegare Asperger syndrom). Dette prosjektet har gått i grunnskulen i fleire år, og er no rulla ut til barnehagane og til helse- og omsorgssektoren.

Lærarnorma er no innført. Frå hausten 2019 skal det vere maksimalt 15 elevar per lærar i 1.-4. trinn og maksimalt 20 elevar per lærar i 5.-10. trinn. Denne norma skal sikre at det blir rom for tidleg innsats overfor elevar som har behov for særskild oppfølging. Med dei tiltaka som er sett i verk for å halde tildelt budsjett, klarer ikkje skulane å halde denne norma. Ved rapportering i GSI manglar vi 1,3 lærarårsverk til ordinær undervisning, Når ein tek omsyn til at skular med få elevar per trinn ikkje kan klare seg med minimumsnorma, manglar vi reelt 2,5-3 årsverk for å oppfylle lærarnorma.

Den økonomiske situasjonen gjer også at skulane ikkje klarer å tilby symjeopplæring til elevane, og ein har vore nøydd til å redusere omfanget av leksehjelp og fysisk aktivitet i 5.-7. klasse. Dette er lovpålagde oppgåver.

Lærarnorma seier berre noko om lærartettleik i ordinær undervisning. I tillegg til desse timane kjem ein tidsressurspott med to årstimar per elev, og ein innleiande ressurs for ungdomssteget med 57 årstimar per klasse. Skulane må og ha ressus til kontaktlærarteneste med 28,5 årstimar per kontaktlærar, og nedsett undervisningstid for nyutdanna lærarar og lærarar over 57 år.

Kompetente lærarar

Frå 2025 blir det innført strengare kompetansekrav for lærarar. På ungdomstrinnet blir det innført krav om 60 studiepoeng (stp) i matematikk, norsk og engelsk og 30 stp i øvrige fag bortsett frå utdanningsval og valfag. På barnetrinnet må ein lærar ha 30 stp. i norsk, engelsk og matematikk. I ordninga "Kvalitet for kompetanse" kan lærarar få vidareutdanning for å møte kvalifikasjonskrava. Ordninga er eit spleiselag mellom stat, kommune og den enkelte deltakaren, der staten betaler vikar etter fastsett sats for lærar som tek godkjend vidareutdanning i utvalde undervisningsfag. Kommunen betaler bøker og utstyr samt reise og opphald i samband med studiet. Deltakaren får permisjon i 37,5% stilling. Studiet er sett til 50% arbeidsbelastning. 12,5% stilling er dermed deltakaren sitt bidrag i "spleiselaget". Vikarkostnader som overstig det staten refunderer, må kommunen betale.

I den noverande økonomiske situasjonen har ikkje Giske kommune økonomi til å tilby denne ordninga til våre lærarar. Dette vil kunne medføre at vi manglar kompetanse i 2025.

Spesialundervisning

Kommunestyret har sett i verk eit arbeid for å redusere omfanget av spesialundervisninga og inkludere fleire elevar i den ordinære tilpassa opplæringa. Dette arbeidet gir no resultat. I fjor fekk ca. 12% av elevane spesialundervisning, og 25,2 % av samla undervisningstimane blei brukt til dette. I 2020-21 får 9,7% av elevane spesialundervisning. 24,7% av undervisningstimane blir brukt til spesialundervisning eller særskild norsk. Dette er ein reduksjon på nesten 2000 årstimar.

I 2017 fekk kommunestyret presentert rapportar, utført av Norconsult, som viser eit klart behov for utbygging og oppgradering av skulebygga. Mest prekært er behovet på Vigra skule, men også Godøy skule har eit stort behov for oppgradering. Valderøy ungdomsskule har fått på plass modulbygg som løyser dagens behov. I samband med vedtekne endringar i skulestrukturen blir det arbeidd med å gi ungdomsskulen meir areal ved å ta i bruk den tidlegare vidaregåande skulen, "pyramidebygget". Dette krev at ein løyser plassbehovet for dagens brukarar av bygget. I denne samanhengen må det også gjerast tiltak på skulebygg og uteområdet ved Godøy skule.

Vaksenopplæring omfattar både grunnskule, spesialundervisning på grunnskuleområdet for vaksne, samt opplæring i norsk og samfunnskunnskap for innvandrarar med rett og plikt til slik opplæring etter introduksjonslova § 17. Kommunen får tilskot til opplæring i norsk og samfunnskunnskap. Grunnskuleopplæring for vaksne skal dekkjast av rammetilskotet. Tilskotet til norsk og samfunnskunnskap er todelt med eit grunntilskot på 589.000 kroner per år og persontilskot på 146.600 fordelt på tre år. I 2019 mottok Giske 1.743.000 i tilskot. Så langt har vi motteke noko over 1,2 mill.

14 personar får for tida opplæring i norsk og samfunnskunnskap. 12 av desse er flyktningar, 6 er innvandrarar med rett og plikt til norskopplæring. Giske kommune kjøper denne tenesta frå Hareid ressurssenter. Deltakarane får dekt kostnad med hurtigbåt til Hareid.

Giske kommune har ikkje tilbod til arbeidsinnvandrarar frå EØS-området, som ikkje har rett på gratis opplæring og heller ikkje plikt til å ta norskopplæring. Desse blir vist til ei av nabokommunane våre som har tilbod til betalingselevar. Deltakarar som har arbeidsgivar, kan få norskopplæring betalt gjennom den statlege støtteordninga Kompetansepluss.

7 vaksne får for tida grunnskuleopplæring etter § 4 A-1 i opplæringslova. Denne tenesta blir også kjøpt frå Hareid kommune. Deltakarar i grunnskuleopplæring har rett til gratis skuleskyss.

Utfyllande informasjon om skulesektoren er å finne i Skoleporten og i GSI (Grunnskolens Informasjonssystem).

Tenesta omfattar planlegging, koordinering, støtte til forsøk og arbeid med søknadar om midlar til fylke og stat, oppfølging av einingane sine planar/rapportar, kurs og rettleiing til leiarar, fellesutgifter til kurs (inntekter og utgifter), midlar til kommunalt foreldreutval og interkommunalt arbeid blir også ført her. Giske kommune har ein tilsett knytt til denne tenesta. Vedkomande har fått tildelt fleire arbeidsoppgåver. Han er mellom anna prosjektleiar for prosjektet Betre Tverrfagleg Innsats (BTI). Han har og prosjektleiaransvaret for omlegginga av skulestrukturen.

SFO-tilbodet skal vere eit likeverdig tilbod til alle barn i 1.-4. årstrinn og til barn i 5.-7. årstrinn som har særskilte behov. Kommunen dekkjer ekstra kostnader til barn som har særskilte behov for tilrettelegging. Utover dette skal foreldrebetalinga dekkje kostnadene for tilbodet. Sjølvkost for SFO inkluderer utgifter til lokale. Frå hausten 2020 kan foreldre søkje om nedsett betaling i SFO slik at betalinga ikkje overskrid 6 % av husstanden si inntekt. Barn med særskilde behov i 5.-7. klasse har rett på gratis SFO.

Elevar som bur meir enn 4 km frå skulen - rekna frå dør til dør - har rett på gratis skuleskyss. For elevar i første klasse er grensa 2 km. Elevar med varig eller kortvarig funksjonshemming, skade eller sjukdom som gir behov for skuleskyss, har rett til skyss uavhengig av avstand. Elevar kan også ha rett til skuleskyss på grunn av trafikkfarleg veg. Fylkeskommunen er ansvarleg for skuleskyssen, og kommunen betaler ein eigenandel som tilsvarar enkeltbillett.

I 2020 blei kulturskulen underlagt Valderøy barneskule. Tilbodet ved skulen har blitt tilpassa den økonomiske situasjonen.

Nøkkeltal per 1. oktober